“Het virus is vanuit planetair perspectief het beste wat kon gebeuren.”

Jarenlang was het vechten tegen de bierkaai, want het kapitalisme is diep genesteld in ons collectieve denken en handelen en de wereldeconomie werd als onwrikbaar gepresenteerd door diegene die er goudgeld in en aan verdienen. Activisten en maatschappijcritici werden in de marge gedrukt en gehouden en het bleek moeilijk, zo niet onmogelijk om een radicale omzwaai af te dwingen, dan wel via de weg der hervorming op korte termijn te realiseren. Het systeem leek simpelweg te groot, te complex en te log om te veranderen.

Toen ik midden jaren negentig cultuurgeschiedenis studeerde, werd mij een toekomst voorspeld waarin machines het werk van de mensen zouden overnemen en er veel tijd vrij zou komen om te leven. Als ik nu om me heen kijk, zijn we eigenlijk bijna allemaal elke dag alleen maar aan het overleven.

En terwijl ik dit opschrijf, moet ook ik op zoek naar een nieuwe manier om inkomen te genereren, omdat zowel de horeca als de events waar we onze weedburgers verkopen, zijn gesloten en afgelast. Ik ga ervanuit dat dit minimaal drie maanden gaat duren. Vandaag voel ik me rustig en helder, want ik heb de krant opzettelijk niet aangeraakt. Gisteren voelde ik veel meer paniek, vanwege de onduidelijkheid en onzekerheid waar we allemaal in terecht zijn gekomen en waarin we nu onze weg zullen moeten vinden.

Mijn eigen aandeel in deze persoonlijke paniekervaring was dat ik niet gemediteerd had en de eerste zes pagina’s van de Volkskrant doorbladerde en de moed me in de schoenen zonk door de aanblik van de onheilspellende berichten. Ook stelde ik me voor hoe verschrikkelijk het moet zijn als je niet meer zelfstandig kan ademen en je aan de apparatuur moet liggen of dat er zelfs een kans is dat mensen geweigerd kunnen worden bij een ziekenhuis.

Maar toen viel het kwartje. De luchtvaart staat voor 90% aan de grond, mensen moeten in quarantaine, met als gevolg dat het wegverkeer grotendeels stil is komen te vallen. Ik lees dat de mensen in Venetië voor het eerst helder water door de stad zien stromen en dat de luchtkwaliteit in China nog nooit zo goed is geweest als nu. Honderdduizenden mensen hebben de afgelopen jaren geroepen, Save-The-Planet en nu wordt ze (eventjes) gered door een virus. Voor de aarde het beste wat haar had kunnen overkomen. Het lijkt bijna of ze het voor zichzelf geregeld heeft.

Want wat als de planeet inderdaad een levend organisme is? Zou ze dan ook kunnen communiceren? De inheemse bevolking in Midden en Zuid-Amerika spreekt niet over de planeet, maar over Pacha Mama en ik ben van die omschrijving gaan houden. Pacha Mama, De Aardsmoeder; Zij die het leven laat voortbestaan door het te schenken aan diegenen die er met waardering, respect en zorg mee om kunnen gaan. Gelukkig kunnen we dat, maar we doen het nog niet. Misschien probeert ze ons wel iets vertellen.

Ze heeft haar vernietigingskracht getoond in de afgelopen maanden. Ongekende bosbranden wereldwijd, overstromingen, sprinkhanenplagen en hittegolven die er ook ongetwijfeld weer aan gaan komen. Als je goed kan kijken en luisteren dan zijn haar lessen duidelijk en is de tijd gekomen dat we een kans krijgen over haar te leren.

Een half jaar geleden, zat het virus nog veilig opgeborgen in een vleermuis, die ergens in een grot in de omgeving van Wuhan ondersteboven een middagdutje hield.

Dat virus kwam vrij toen mensen de diertjes vingen en aanboden op de vleesmarkt in Wuhan. Die vleesmarkten die alleen maar kunnen bestaan, omdat dieren nog steeds vogelvrij zijn, maar niet in de positieve betekenis van dat woord. Vogelvrij, omdat mensen met ze kunnen doen wat ze willen, geheel in de wet ingebed. De afhandeling van de varkenspest die vorig jaar in China heeft huisgehouden is daar een treurig voorbeeld van. Voor wie de foto’s niet heeft gezien, ga er ook niet naar op zoek. Niemand wil op z’n netvlies hebben staan waartoe mensen in staat zijn als het om dierenleed gaat.

Afgelopen maandag was het 19 jaar geleden dat ik na zes maanden gevangenisstraf, de poort van het Huis van Bewaring, richting de goede kant, mocht verlaten. Gestraft, omdat ik dieren had bevrijd, omdat ik ze de vogelvrijheid gunde, die ze verdienden, die we feitelijk allemaal verdienen.

Die gevangenistijd ben ik mede goed doorgekomen, dus deze quarantaine zal ook wel lukken. Een van de manieren achter tralies was dat ik me elke dag inbeeldde hoe het voor de dieren moest zijn die vastzaten in de industrie. Ik wist dat ik op een dag weer naar buiten mocht, maar die dieren konden niet zover vooruitdenken. Die ervaarden op bijna elk moment de ongemakkelijkheid van het leven in gevangenschap en de stress die daar zo vaak bij hoort. Om van een onvrijwillige dood in een slachthuis maar te zwijgen.

Vlees eten is een persoonlijke keuze. Dit hoor je mensen vaak zeggen. Feitelijk is die persoonlijke keuze van het slachten van dieren naar gelieve, nu dus de oorzaak dat dit virus op de mens is overgesprongen. En ja, in China leven mensen dicht op elkaar, ook met dieren, maar dat is niet de reden en zeker geen vrijbrief om dieren te blijven eten want ook Sars, Ebola, hondsdolheid, Mond- en-klauwzeer, Marburgvirus en Q-koorts, zijn ontstaan door de consumptie van dieren en blijven (en worden opnieuw) een gevaar voor de mens, zolang we doorgaan met die achterhaalde, onethische, onverantwoorde en misdadige industrie die miljarden levende dieren de dood injaagt.

Dit virus is een kans. We moeten het gaan zien als kans. Het zal onze laatste kans kunnen zijn. Hoe startten we de economie weer op, zodra deze dreiging is geweken? Dringt het besef door dat alles verbonden is met elkaar en dat radicale verandering mogelijk is? Dat er heiligere dingen zijn dan de economie? Namelijk het leven zelf? Want dat is het. Het leven IS heilig. Al het leven. De oceanen, de bossen, de dieren en de mensen.

M. Kulsdom